-18

• • • O sobie
    • Nauczane przedmioty
    • Przedmiotowy system oceniania z przyrody
    • Przedmiotowy system oceniania z geografii
    • Rozkłady materiału nauczania i wymagania edukacyjne
    • Szkolne Koło Krajoznawczo-Turystyczne
    • Szkolny Klub Europejski
    • Konkursy Wiedzy o Kaszubach
    • Osiągnięcia i sukcesy moich uczniów
    • EKOLOGIA

• • • • Rozkłady materiału nauczania i wymagania edukacyjne

      •  Wymagania edukacyjne na oceny szkolne według treści nauczania geografii w klasie I gimnazjum

         

         

        

         

        I. Znaczenie geografii w życiu człowieka

        II. Planeta Ziemia

        III. Mapa jako źródło informacji geograficznej

        IV. Ruchy Ziemi i ich następstwa

        V. Zróżnicowanie środowiska przyrodniczego Ziemi

        VI. Zróżnicowanie przyrodnicze, polityczne i kulturowe Europy

        VII. Krajobrazy Europy

        Ocenę celującą otrzymuje uczeń wykazujący się pełną wiedzą i umiejętnościami wynikającymi z programu nauczania, ponadto biorący udział w konkursach i olimpiadach geograficznych o zasięgu wojewódzkim, okręgo- wym lub ogólnopolskim.

         

        Dział programu	Wymagania szczegółowe na oceny szkolne
        	dopuszczający Uczeń:	dostateczny Uczeń:	dobry Uczeń:	bardzo dobry Uczeń:
        I. Znaczenie geografii w życiu człowieka	▪  wskazuje   formy    przy- rodnicze   i    antropoge- niczne w okolicy szkoły ▪  podaje  przykłady   dzia- łalności człowieka w śro- dowisku przyrodniczym	▪  wykazuje   różnice    po- między      środowiskiem przyrodniczym a  środo- wiskiem geograficznym	▪  podaje przykłady  zasto- sowania  wiedzy  geogra- ficznej w życiu ▪  podaje kryteria  wydzie- lenia swojego regionu	▪  docenia   słuszność   idei zrównoważonego rozwo- ju ▪  ocenia   wiarygodność   i przydatność   źródeł   in- formacji
        II. Planeta Ziemia	▪  wykorzystuje  globus  do określania cech południ- ków i  równoleżników w siatce geograficznej ▪  wskazuje na globusie bie- guny  geograficzne,  po-	▪  wymienia dowody  Ary- stotelesa    na    kulistość Ziemi ▪  określa  kształt  Ziemi  i podaje jej wymiary ▪  odróżnia  siatkę  geogra-	▪  na  podstawie  rysunków podaje  dowody na kuli- stość Ziemi ▪  rozróżnia     na     modelu elipsoidę i geoidę ▪  odszukuje na globusie	▪  podaje przykłady  zasto- sowań      współrzędnych geograficznych  w  prak- tyce ▪ przyporządkowuje dowo- dy  na  kształt  Ziemi  do

        
        

        

        Dział programu	Wymagania szczegółowe na oceny szkolne
        	dopuszczający Uczeń:	dostateczny Uczeń:	dobry Uczeń:	bardzo dobry Uczeń:
        II. Planeta Ziemia – ciąg dalszy	łudniki,      równoleżniki, zwrotniki,  koła  podbie- gunowe    oraz półkule wschodnią  i  zachodnią, północną i południową ▪  wyznacza   na    globusie kierunki   główne  i  po- średnie	ficzną od kartograficznej ▪  posługując się globusem, podaje cechy siatki geo- graficznej ▪  zaznacza     na     globusie punkty o podanych współ- rzędnych geograficznych	obiekty geograficzne  na podstawie      współrzęd- nych geograficznych ▪  określa,   korzystając    z globusa,       współrzędne geograficzne miejsc i ob- szarów na Ziemi	ich twórców
        III. Mapa jako źródło informacji geograficznej	▪  wymienia elementy  ma- py ▪  oblicza    odległości    na podstawie podziałek ▪  rozróżnia na rysunku po- ziomicowym  formy wy- pukłe i wklęsłe ▪  oblicza wysokość względ- ną i bezwzględną na pod- stawie rysunku poziomi- cowego ▪  odczytuje  informacje   z mapy   topograficzno-tu- rystycznej	▪  porządkuje skale według kryterium wielkości ▪  zamienia skale  liczbowe na mianowane i liniowe ▪  stosuje  różne  skale   do obliczania  odległości  w terenie ▪  określa cechy  wspólne i cechy różne siatki karto- graficznej  i  geograficz- nej ▪  lokalizuje miejsca i  ob- szary  na  mapie,  znając ich współrzędne geogra- ficzne ▪  rozpoznaje     w    terenie obiekty na podstawie ma- py topograficznej ▪  rozpoznaje wybrane  for-	▪  przekształca skalę mapy ▪  wymienia przykłady  za- stosowań  map  o  różnej skali i treści ▪  planuje wycieczkę  tury- styczną za pomocą mapy lub planu ▪  przedstawia  cechy  map wielko- i małoskalowych ▪  odczytuje z mapy  wiel- kość  cięcia   poziomico- wego ▪  opisuje  rzeźbę  terenu  i stan    zagospodarowania na podstawie mapy topo- graficznej  (turystycznej) ▪  przyporządkowuje    wy- brane  profile   hipsome- tryczne  do  linii  profilu	▪  oblicza  skalę  mapy   na podstawie   znanych  od- ległości   na  mapie  i  w terenie ▪  porównuje siatkę geogra- ficzną z  wybraną siatką kartograficzną ▪  rozpoznaje formy terenu, korzystając   z    rysunku poziomicowego ▪  ocenia   wpływ    rzeźby terenu  na  zróżnicowane warunki życia ludności ▪  podaje przykłady  zasto- sowania siatki  płaszczy- znowej, walcowej i stoż- kowej

        
        

        

        		my  terenu  na   rysunku poziomicowym ▪  podaje przykłady  map  o różnych skalach ▪  określa  zależność  treści mapy od  wielkości skali mapy ▪  posługuje się mapą topo- graficzną w terenie	na mapie
        IV. Ruchy Ziemi i ich następstwa	▪  wskazuje  związek  mię- dzy  wysokością  Słońca w   południe,   a   porami roku ▪  określa  cechy  oświetle- nia Ziemi w różnych po- rach roku  na podstawie rysunków ▪  podaje    główne    cechy stref   oświetlenia  Ziemi na podstawie rysunków	▪  przedstawia      założenia teorii Ptolemeusza i Ko- pernika ▪  określa   wpływ    różnic prędkości    liniowej   na kształt Ziemi ▪  wykazuje  związek  mię- dzy  pozorną  wędrówką Słońca po sklepieniu nie- ba, a ruchem obrotowym Ziemi ▪  na podstawie obserwacji cienia  gnomonu  określa porę dnia ▪  wykazuje związek między czasem a długością geo- graficzną ▪  rozróżnia czasy strefowe i urzędowe w Europie na przykładach   wybranych państw	▪  opisuje  budowę  Układu Słonecznego ▪  objaśnia terminy: gwiaz- da, Słońce,  planeta, pla- netoida,   kometa,  mete- oroid, meteoryt ▪  odróżnia kształt kuli  od elipsoidy i geoidy ▪  oblicza  wysokość  góro- wania Słońca na różnych szerokościach      geogra- ficznych w  dniach rów- nonocy i przesileń ▪  objaśnia termin białe no- ce,  wskazuje  na  mapie obszary ich  występowa- nia ▪  opisuje działanie sił: od- środkowej i Coriolisa ▪  wyjaśnia różnice między rokiem    przestępnym   i	▪  wymienia   metody   wy- znaczania  kierunku pół- nocnego ▪  oblicza wysokość Słońca nad  horyzontem za po- mocą gnomonu ▪  rozpoznaje  spośród  po- danych lata przestępne ▪  oblicza   czas   słoneczny z  uwzględnieniem prze- kraczania    międzynaro- dowej linii zmiany daty ▪  ocenia wpływ następstw ruchu obiegowego Ziemi na warunki życia ludzi ▪  rozróżnia cechy i następ- stwa   ruchu    obiegowe- go  i  obrotowego  Ziemi ▪  oblicza  różnice   między czasem strefowym, miej- scowym   i   urzędowym

        
        

        

        Dział programu	Wymagania szczegółowe na oceny szkolne
        	dopuszczający Uczeń:	dostateczny Uczeń:	dobry Uczeń:	bardzo dobry Uczeń:
        IV. Ruchy Ziemi i ich następstwa – ciąg dalszy		▪  oblicza   czas   słoneczny na podstawie znanej dłu- gości geograficznej ▪  posługuje się mapą stref czasowych przy oblicza- niu  czasów   strefowych w różnych  miejscach na Ziemi ▪  określa  cechy  i  następ- stwa  ruchu  obiegowego Ziemi ▪  określa związek  między czasem     strefowym     a urzędowym w Polsce ▪  wykazuje  związek  stref oświetlenia Ziemi z z wy- sokością Słońca nad wid- nokręgiem w ciągu roku ▪  oblicza    różnicę    czasu słonecznego         między wschodem  a   zachodem Polski	rokiem zwykłym ▪  wskazuje związki między cechami a następstwami ruchu obrotowego Ziemi ▪  oblicza długość  geogra- ficzną na podstawie zna- nej różnicy czasu ▪  określa daty na  wschód i  zachód  od  południka 1800 ▪  wykazuje  związek  mię- dzy długością cienia gno- monu w południe a pora- mi roku ▪  na  podstawie  rysunków porównuje  cechy oświe- tlenia   Ziemi w dniach równonocny  i  przesileń na  półkuli   północnej i południowej ▪  wykazuje  związek  mię- dzy zasięgiem  występo- wania dni i  nocy polar- nej  a  zenitalnym góro- waniem Słońca w strefie międzyzwrotnikowej	w  różnych  miejscowoś- ciach ▪  wyjaśnia  związek   mię- dzy położeniem osi Zie- mi w stosunku do płasz- czyzny obiegu a  wystę- powaniem pór roku ▪  określa  zależność   mię- dzy     istnieniem      stref oświetlenia Ziemi, a try- bem  życia  i   sposobem gospodarowania ludzi ▪  uzasadnia związek  mię- dzy strefami czasowymi a linią zmiany daty

        
        

        

        V. Zróżnicowanie środowiska przyrodniczego Ziemi

        ▪  omawia na podstawie ry- sunku budowę atmosfery ▪  odczytuje  z  map  tema- tycznych  wielkości sum opadów  i wartości  tem- peratury   powietrza at- mosferycznego ▪  opisuje  wpływ   czynni- ków    klimatotwórczych na kształtowanie się kli- matu danego obszaru ▪  podaje przykłady  wpły- wu działalności człowie- ka na klimat  na podsta- wie własnych obserwacji ▪  oblicza średnią tempera- turę roczną  i amplitudę roczną  temperatury po- wietrza atmosferycznego ▪  oblicza    średnią    sumę roczną opadów atmosfe- rycznych ▪  charakteryzuje  na   pod- stawie klimatogramu pa- nujące w danym miejscu warunki klimatyczne ▪  odczytuje z mapy  strefę i typ klimatu dla danego miejsca na Ziemi ▪  określa    na    podstawie mapy cechy danej strefy

        ▪  wyjaśnia związek pomię- dzy    wysokością   Słoń- ca  nad widnokręgiem a temperaturą      powietrza atmosferycznego ▪  uzasadnia  rolę  atmosfe- ry dla istnienia życia na Ziemi ▪  oblicza temperaturę  po- wietrza   atmosferyczne- go   na   różnych wyso- kościach   korzystając   z pionowego       średniego gradientu      termicznego 0,6°C/100 m ▪  odczytuje i porównuje in- formacje dotyczące wiel- kości, przebiegu  tempe- ratury    powietrza   oraz sum    opadów atmosfe- rycznych  przedstawione na    diagramach klima- tycznych oraz w tabelach statystycznych ▪  wykonuje  na  podstawie danych    statystycznych, rysunek   diagramu   kli- matycznego ▪  opisuje na podstawie ma- py zasięgi stref i  typów klimatu na Ziemi

        ▪  wykazuje  wpływ  czyn- ników klimatotwórczych na  warunki klimatyczne panujące na różnych ob- szarach Ziemi ▪  uzasadnia    przebieg     i zróżnicowanie       tempe- ratury  powietrza i sum opadów       atmosferycz- nych w danym miejscu ▪  uzasadnia   wpływ    wa- runków    klimatycznych na    roślinność danego obszaru,  rozmieszczenie strefowe oraz piętrowe ▪  ocenia     wpływ     panu- jących    warunków kli- matycznych  na   zróżni- cowane   warunki   życia ludności ▪  przedstawia zasady  wy- dzielenia  stref  i  typów klimatu ▪  rozpoznaje   na   fotogra- fiach oraz na  podstawie opisów  formacje  roślin- ne ▪  przyporządkowuje    for- macje roślinne i  główne typy gleb do odpowiada- jących im typów klimatu

        ▪  ocenia wpływ działalno- ści człowieka i klimat w skali lokalnej i globalnej ▪  wykazuje wpływ warun- ków lokalnych  na zmia- ny warunków klimatycz- nych,  w  tym  tworzenie się  miejskiej wyspy cie- pła ▪  wykazuje   związek   po- między      wydzielaniem stref i  typów klimatu a czynnikami         klimato- twórczymi ▪ przedstawia przydatność danej   strefy  klimatycz- no-glebowo-roślinnej dla życia  i  gospodarowania człowieka ▪  wyjaśnia przyczyny i po- daje dowody  ruchu  płyt litosfery ▪  uzasadnia tektoniką płyt zmiany   w    środowisku przyrodniczym Ziemi ▪  podaje przykłady sposo- bów działań mających na celu  zmniejszenie  skut- ków   zjawisk   sejsmicz- nych i wulkanicznych ▪  uzasadnia asejsmiczność

        
        

        

        Dział programu	Wymagania szczegółowe na oceny szkolne
        	dopuszczający Uczeń:	dostateczny Uczeń:	dobry Uczeń:	bardzo dobry Uczeń:
        V. Zróżnicowanie środowiska przyrodniczego Ziemi – ciąg dalszy	klimatycznej ▪  wymienia  w   kolejności strefy klimatyczne Ziemi ▪  charakteryzuje,      korzy- stając  z  map  tematycz- nych, rozmieszczenie ty- pów formacji  roślinnych na Ziemi ▪  charakteryzuje,      korzy- stając  map  z  tematycz- nych,       rozmieszczenie typów gleb na Ziemi ▪  opisuje na podstawie ry- sunku  budowę   wnętrza Ziemi ▪  opisuje,   na    podstawie rysunku, procesy zacho- dzące na granicach płyt, wyjaśnia sposób powsta- wania   form   terenu   w strefach  zderzania się i rozrywania płyt litosfery ▪  odczytuje   z   mapy   in- formacje  na  temat  roz- mieszczenia trzęsień zie- mi i wulkanów ▪  potrafi przedstawić  spo- soby  zachowania  się  w	▪  rozpoznaje na podstawie wykresu strefę i typ kli- matu ▪  opisuje  i  porównuje  na podstawie  fotografii  ty- py   formacji roślinnych Ziemi ▪  wymienia  w   kolejności piętra roślinne w górach ▪  odczytuje  z  mapy  geo- logiczno-tektonicznej informacje na temat płyt litosfery (nazwy, rodzaje płyt, kierunek przesuwa- nia) ▪  wskazuje na mapie  hip- sometrycznej   przykłady form  terenu  powstałych w    strefach     zderzania oraz  rozrywania płyt li- tosfery ▪  uzasadnia  związek   po- między   tektoniką   płyt a  rozmieszczeniem zja- wisk   wulkanicznych    i sejsmicznych ▪  rozpoznaje na rysunkach i     fotografiach      formy	▪  określa     i     uzasadnia, które    formacje   roślin- no-glebowe pozostały  w znacznej części  natural- ne do dziś, a  które ule- gły  przekształceniu pod wpływem     działalności człowieka ▪  przedstawia    argumenty uzasadniające    koniecz- ność   ochronyformacji roślinnych i gleb ▪  podaje   przykłady   stref zderzania  i   rozrywania płyt litosfery ▪  oblicza   temperaturę   w skorupie  ziemskiej   po- sługując   się    stopniem geotermicznym ▪  przedstawia skutki przy- rodnicze   i    społeczno- gospodarcze      procesów wulkanicznych      i     sej- smicznych ▪  wykazuje   wpływ    róż- nych czynników na skut- ki trzęsień ziemi ▪  wykreśla granice płyt na	obszaru Polski ▪  uzasadnia    konieczność ochrony   naturalnej   ro- ślinności     na     stokach górskich oraz  obszarach lessowych ▪  uzasadnia charakter pra- cy rzeki w zależności od jej spadku ▪  uzasadnia  sposób  zago- spodarowania  wybrzeża w zależności od jego ro- dzaju ▪  uzasadnia    atrakcyjność turystyczną     oraz     ko- nieczność ochrony krajo- brazów polodowcowych

        
        

        

        czasie trzęsienia ziemi ▪  opisuje    na    podstawie rysunków    i   fotografii formy   terenu   powstałe w    wyniku  wietrzenia skał (w tym zjawisk kra- sowych),    ruchów    ma- sowych    i    działalności wiatru ▪  wymienia      zewnętrzne czynniki rzeźbotwórcze ▪  określa na podstawie fo- tografii, możliwe  zagro- żenia związane  z rucha- mi masowymi ▪  opisuje na podstawie ry- sunków i  fotografii for- my   terenu powstałe w wyniku działalności rzek i mórz ▪  uzasadnia    zróżnicowa- ną działalność morza na wybrzeżu  niskim  i  wy- sokim ▪  opisuje na podstawie ry- sunków  i  fotografii  ce- chy form terenu powsta- łe w wyniku działalności lodowców  górskich i lą- dolodów

        terenu  powstałe  w  wy- niku wietrzenia  skał (w tym zjawisk krasowych), ruchów     masowych     i działalności wiatru ▪  określa   zasady   zacho- wania się na  obszarach, na których zachodzą lub mogą  zachodzić niebez- pieczne ruchy masowe ▪  rozpoznaje na rysunkach i  fotografiach formy  te- renu powstałe w wyniku działalności rzek i mórz ▪  rozpoznaje na rysunkach i  fotografiach formy  te- renu powstałe w wyniku działalności      lodowców górskich i lądolodów

        podstawie   rozmieszcze- nia trzęsień ziemi ▪  wykazuje   związki   po- między  warunkami kli- matycznymi a rodzajami wietrzenia skał ▪  przedstawia procesy  po- wstawania  form  rzeźby terenu  wytworzonych w wyniku wietrzenia  skał, ruchów masowym i dzia- łalności wiatru ▪  przedstawia   sposoby   i uzasadnia    konieczność stosowania metod  zapo- biegającym  ruchom ma- sowym ▪  przedstawia procesy  po- wstawania  form  rzeźby terenu w wyniku działal- ności rzek i mórz ▪  przedstawia procesy  po- wstawania  form  rzeźby terenu w wyniku działal- ności lodowców górskich i lądolodów

        
        

        

        Dział programu	Wymagania szczegółowe na oceny szkolne
        	dopuszczający Uczeń:	dostateczny Uczeń:	dobry Uczeń:	bardzo dobry Uczeń:
        VI. Zróżnicowanie przyrodnicze polityczne i kulturowe Europy	▪  wskazuje na mapie  gra- nicę   między   Europą   i Azją ▪  wyjaśnia wpływ  ciepłe- go  prądu  morskiego  na klimat Europy ▪  wskazuje  na  mapie  Eu- ropy główne  pasma gór- skie,    wyżyny, niziny, obszary depresyjne  oraz rzeki ▪  odczytuje  z  mapy  poli- tycznej   Europy   nazwy państw Europy i ich sto- lic ▪  wykazuje różnice w kul- turze  wybranych   naro- dów Europy ▪  podaje przykłady  wpły- wu   chrześcijaństwa na kulturę Europy	▪  wyjaśnia  wpływ   czyn- ników klimatotwórczych na kształtowanie się kli- matu Europy ▪  uzasadnia  wpływ   stref klimatycznych  na  zróż- nicowanie       roślinności Europy ▪  podaje przykłady  wpły- wu gór na klimat Europy ▪  rozpoznaje     na     mapie konturowej    największe państwa Europy ▪  wyjaśnia  wpływ  kultu- ry  starożytnej   Grecji  i starożytnego  Rzymu na kulturę Europy	▪  analizuje  diagramy  kli- matyczne        wybranych miejsc   Europy charak- terystyczne dla  różnych typów klimatu ▪  odczytuje z mapy fizycz- nej    współrzędne geo- graficzne      krańcowych punktów Europy ▪  charakteryzuje         poło- żenie  Europy  na  mapie świata ▪  podaje przykłady współ- zależności   między  kli- matem,    roślinnością   i glebami w Europie ▪  przedstawia   pozytywne i negatywne skutki zróż- nicowania    kulturowego ludności Europy ▪  rozróżnia główne  grupy językowe i języki ludno- ści Europy	▪  określa  cechy   środowi- ska  przyrodniczego Eu- ropy  na  podstawie  ana- lizy map tematycznych i przekroju  hipsometrycz- nego ▪  ocenia środowisko  przy- rodnicze kontynentu pod względem warunków ja- kie  stwarza  dla  życia  i gospodarczej   działalno- ści człowieka ▪  wskazuje na mapie Euro- py  regiony  występowa- nia  wyznań, języków i narodowości ▪  wykazuje   potrzebę   to- lerancji  i  poszanowania wartości innych narodów
        VII. Krajobrazy Europy	▪  czyta i interpretuje mapy tematyczne  Europy Pół- nocnej ▪  przedstawia  główne  ce-	▪  wykazuje  związek  mię- dzy  elementami   środo- wiska przyrodniczego, a kierunkami  działalności	▪  prezentuje na forum kla- sy wybrany kraj  Europy Północnej ▪  wyjaśnia  wpływ  środo-	▪  wykazuje  i  ocenia  war- tość   środowiska    przy- rodniczego dla  człowie- ka i gospodarki

        
        

        

        chy środowiska przyrod- niczego Europy Płn. wskazuje  na mapie pań- stwa  zaliczane do Euro- py Północnej i ich stolice ▪  wskazuje na mapie Fran- cji regiony rolnicze ▪  wymienia przykłady pło- dów  rolnych  i   artyku- łów  spożywczych, które Francja eksportuje ▪  przedstawia   cechy   rol- nictwa  Francji  na  pod- stawie   analizy   wykre- sów i danych liczbowych dotyczących   plonów    i zbiorów płodów  rolnych we Francji ▪  na    podstawie    analizy mapy przedstawia cechy Okręgu   Nadrenii    Pół- nocnej-Westfalii ▪  wyjaśnia  wpływ  rozbu- dowy okręgu na stan śro- dowiska przyrodniczego ▪  omawia  położenie  Lon- dynu na tle  kraju  i kon- tynentu ▪  odczytuje i analizuje da- ne   liczbowe   dotyczące wielkich miast Europy i

        gospodarczej   człowieka w krajach Europy Północ- nej ▪  omawia   rozmieszczenie upraw  i chowu zwierząt we Francji ▪  określa  czynniki  wpły- wające na  intensywność rolnictwa ▪  porównuje rozwój rolnic- twa we Francji i w Polsce ▪  wymienia czynniki przy- rodnicze   i    społeczno- gospodarcze      wpływa- jące na  powstanie i roz- wój    Okręgu Nadrenii Północnej-Westfalii ▪  wyjaśnia  przyczyny  re- strukturyzacji    przemy- słu  w  Okręgu Nadrenii Północnej-Westfalii ▪  na  podstawie  mapy   w podręczniku    formułuje wnioski  dotyczące prze- strzennego rozwoju Lon- dynu ▪  uzasadnia, dlaczego Lon- dyn jest światową metro- polią ▪  wyjaśnia przyczyny zróż- nicowania    kulturowego

        wiska przyrodniczego na zróżnicowanie rozmiesz- czenia   upraw i chowu zwierząt we Francji ▪  wyjaśnia,  dlaczego   typ rolnictwa    francuskiego określa  się jako wyspe- cjalizowany, intensywny i towarowy ▪  przedstawia     znaczenie rolnictwa w  gospodarce kraju ▪  omawia    pozytywne    i negatywne    skutki    re- strukturyzacji    przemy- słu  w  Okręgu Nadrenii Północnej-Westfalii ▪  wymienia  funkcje  Lon- dynu krajowe i  między- narodowe ▪  podaje  przykłady  atrak- cji   turystycznych Lon- dynu ▪  wskazuje   pozytywne   i negatywne  skutki  życia ludności w wielkim mie- ście ▪  przedstawia  rozwój   te- rytorialny   Londynu  od XIII do XX wieku ▪  wyjaśnia wpływ gór  na

        ▪  ocenia  wpływ   rozwoju techniki na  warunki ży- cia ludności zatrudnionej w rolnictwie ▪  przedstawia główne pro- blemy  społeczne   wyni- kające z restrukturyzacji przemysłu   na   przykła- dzie   Okręgu    Nadrenii Północnej-Westfalii ▪  uzasadnia     konieczność zgodnego współżycia lu- dzi o różnych narodowo- ściach,  kulturach,  języ- kach i wyznaniach ▪  na   podstawie    różnych źródeł   przedstawia in- formacje na temat zabyt- ków  kultury   śródziem- nomorskiej ▪  dostrzega     korzyści     i zagrożenia   dla    środo- wiska      przyrodniczego i    ludności   wynikające z  gwałtownego   rozwo- ju  turystyki  w regionie śródziemnomorskim ▪  wykazuje wpływ  zabyt- ków   kultury    greckiej, rzymskiej    i    arabskiej na  rozwój   turystyki  w

        
        

        

        Dział programu	Wymagania szczegółowe na oceny szkolne
        	dopuszczający Uczeń:	dostateczny Uczeń:	dobry Uczeń:	bardzo dobry Uczeń:
        VII. Krajobrazy Europy – ciąg dalszy	świata ▪  na podstawie map tema- tycznych   podaje cechy środowiska    geograficz- nego Alp i krajów alpej- skich ▪  wymienia nazwy państw alpejskich   i   ich   stolic oraz wskazuje je na ma- pie ▪  podaje przykłady  wpły- wu  gór  na   środowisko przyrodnicze i gospodar- kę krajów alpejskich ▪  na podstawie map tema- tycznych   podaje cechy środowiska    geograficz- nego  Europy  Południo- wej   wymienia  i  wska- zuje  na  mapie  państwa zaliczane do Europy Po- łudniowej ▪  wykorzystuje      Internet do  zbierania  informacji o    wybranym regionie Europy	ludności Londynu ▪  wymienia nazwy i wska- zuje   na   mapie   miasta Alp,  które  są  słynne  z atrakcji turystycznych ▪  wykazuje wpływ Alp na środowisko    przyrodni- cze krajów alpejskich ▪  omawia kierunki rozwo- ju gospodarczego krajów alpejskich ▪  na   podstawie   folderów turystycznych      regionu i  Internetu   przedstawia walory  turystyczne  Eu- ropy Południowej ▪  podaje  przykłady  atrak- cji  turystycznych, przy- rodniczych    i    kulturo- wych    regionu Europy Południowej ▪  potrafi  opracować   plan wycieczki:  cele,   środki transportu, czas trwania, koszt, miejsca noclegów	różnicowanie się  gospo- darki  wraz   wysokością nad poziomem morza ▪  na   podstawie   wykresu przedstawia  współzależ- ności pięter roślinności i gleb w górach ▪  wykazuje  związek  mię- dzy  warunkami   środo- wiska     przyrodniczego, a  rozwojem turystyki w krajach alpejskich ▪  omawia     i     prezentuje wybrany  obiekt kultury śródziemnomorskiej ▪  przedstawia          walory przyrodnicze i pozaprzy- rodnicze regionu Europy Południowej dla  rozwo- ju turystyki i  prezentuje dowolną   techniką   pro- pozycję        opracowanej wycieczki po wybranym regionie Europy	regionie ▪  potrafi        podsumować własne  działania,  okre- ślić  pozytywne i nega- tywne skutki przeprowa- dzonych działań ▪  projektuje przebieg trasy wycieczki ▪  zbiera, opracowuje i pre- zentuje informacje o wy- branych odcinkach trasy wycieczki  i   wybranych obiektach  odwiedzanych na wycieczce